Science & Stories
પરોક્ષ-યાદશક્તિના (અવ્યક્ત, implicit memory) અનેક ઉદાહરણો છે. જેમ કે ભય દ્વારા થતો પ્રતિસાદ, જેમાં કોઈ ચોક્કસ પ્રકારના ભય સામે આપણું શરીર પ્રતિક્રિયા આપવા માટે ટેવાતું હોય. ઉદાહરણ તરીકે જોઈએ તો, અમદાવાદના ૨૦૦૧માં થયેલ ભૂકંપ વખતે
આપડે અનેક વાર અત્યંત મસાલેદાર ખાવાનું ખાતા હોઈએ છીએ, અને કોઈ વાર તો આપણને પીડા થાય તે હદે ખાતા હોઈએ છીએ. ઘણી વાર આમ ખાતી વખતે આપણને પરસેવો છુટી જાય તો પણ આપણને તેની મજા
તમારા વિચારો અને લાગણીયો તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિને કેવી રીતે પ્રભાવિત કરી શકે છે તેના પુરાવા અનેક સદીઓ પહેલા મળી આવેલા. ૧૯મી (૧૮૦૦-૧૯૦૦) સદી દરમ્યાન ખબર નહિ કોને આ વિચાર આવ્યો, પણ તેમણે નોધ્યું કે જયારે
દેખીતી રીતે લશ્કરી તાલીમ લેવામાં કોઈ મજાની વાત નથી. ૧૯૭૦ની ન્યુ ઇંગ્લેન્ડ જર્નલ ઓફ મેડીસીન (New England Journal of Medicine) દ્વારા પ્રકાશિત શોધ થકી આપડે જાણી શકીએ છીએ કે કોઈ લશ્કરી તાલીમ લેતા પુરુષ-સૈનિકોમાં ટેસ્ટોસ્ટેરોન
રોમેનિયન ઓલિમ્પિક વ્યાયામ-વિદ્યાલયના (Romanian Olympic gymnastics team) મહિલા ખિલાડીઓના એક અભ્યાસ દરમ્યાન નોધવામાં આવ્યું કે જે બાલિકાઓ આશરે ૧૫ વર્ષની ઉમરે વિશ્વા સ્તરે સુવર્ણ ચંદ્રકની વિજેતા હોય છે, તે બાલિકાઓને માસિક ધર્મ સરેરાશ ૧૯ વર્ષની
જો તમે કોઈ શિશુને સતત તણાવ વાળા પરીયાવારણમાં (stressful environment) ઉછેરો, તો તમે નોધી શકશો કે તેનો શારીરિક વિકાસ ધીમી ગતિએ થઇ રહ્યયો છે. આનું કારણ શું? તો આપણે આગળના લેખોમાં વાંચ્યું એમ વૃદ્ધિને લગતા
કોઈ નવજાત ઊંદરના બચ્ચા ને તમે તેના જીવન ના પહેલા એક-બે મહિના માટે રોજ ઉચકો અને તમારી સાથે પાંચ-એક મિનીટ માટે રમાડો તો તેને આની ટેવ પડશે. આશ્રયની વાત એ છે કે બસ આ નાની-અમથી
ચાલો વિચારીએ કે સતત તણાવ (chronic stress) અનુભવવો એટલે શું. તો આપણને કોઈ કહેશે કે, “હે ભગવાન, મને બૌ સ્ટ્રેસ રહ્યા કરે છે, ઓફિસે સાહેબ ત્રાસ આપે છે, ટ્રાફિકમાં હું રોજ હેરાન થાવ છું, મારા
વ્યસ્થ-અવસ્થામાં થતો ડાયાબિટીસ (adult-onset diabetes) તણાવની (stress) એક વિશેષ પેદાશ છે. આ સમસ્યાનો સામનો આપણા પરદાદા કે એમના દાદાએ કદી નહિ કર્યો હોય. જોકે આ પ્રકાર નો ડાયાબિટીસ, રોજીંદા જીવનમાં ખુબ સામાન્ય રીતે જોવા મળે
નોબેલ પારિતોષિક મેળવનાર અને નાઝી કોન્સન્ટ્રેશન-કેમ્પ ના ભોગ બનેલ એલી વિઝ્લ (Elie Wiesel) કહે છે કે પ્રેમ થી વિરોધી વર્તન નફરત નહિ પણ ઉદાસીનતા કે તટસ્થતા છે. આ વાત શારીરિક રીતે સાચે એટલે છે કારણ